Gieo yêu thương

- Chị đi đâu mà tất tưởi thế?
- Tôi tranh thủ giờ giải lao ra nhà sách mua cho bọn trẻ ít sách truyện.
- Sao chị lại mua truyện cho chúng nó làm gì, để thời gian chúng nó còn học hành chứ?
- Chúng nó vừa thi học kì xong, suốt ngày chúi mũi vào truyện tranh, rồi chơi game, chỉ hại người thôi.
- Thế chị định cho chúng nó đọc truyện gì?
- Tôi tìm được một loạt truyện giáo dục lòng yêu thương, lòng trắc ẩn, tinh thần trách nhiệm, tinh thần quyết tâm, tính kiên trì... và cả một số truyện về danh nhân lịch sử rất tốt cho các cháu. Chị cũng nên mua về cho bọn trẻ nhà chị đọc. Mưa dầm thấm lâu chị ạ.
- Ông ấy nhà tôi là chúa ghét cái trò mua truyện cho chúng nó, mua về rồi lại ông nói ra, bà nói vào, buồn lắm.
- Những câu chuyện đó không chỉ giáo dục tính nhân văn, gieo yêu thương cho bọn trẻ...mà còn là những tấm gương sáng cho bọn trẻ noi theo và còn giúp chúng viết văn tốt hơn đấy chị ạ.
- Tôi sẽ nghe chị. Thôi thì mình cứ làm những điều tốt cho con. Còn bố con ông ấy cảm nhận được đến đâu thì tùy.
- Nghe chị nói thế tự nhiên tôi thấy buồn quá. Sao bây giờ, đến cả gieo vào lòng con trẻ tình yêu thương cũng khó thế sao!? Bố mẹ mà không có tiếng nói chung trong việc dạy người cho con thì làm sao trách nhà trường mải dạy chữ mà quên dạy người cho trò được.
- Ngẫm cho cùng tôi phải tự trách mình yêu thương chưa đúng cách thôi chị ạ.

KTT

Có lỗi

- Nhiều lúc thấy có lỗi với con quá chị ạ.
- Sao thế? Tôi thấy chị cư xử với con cái đúng mực lắm cơ mà.
- Hôm nọ, vừa đi công tác về, thằng con lớn chạy ùa ra, ôm chầm lấy mẹ, hít hít hà hà, hôn lấy hôn để vào má mẹ, mồm liến thoáng: "Con nhớ mẹ lắm! Con nhớ mẹ lắm!"
- Chị sướng thế còn gì. Chả bù cho tôi, có đi đâu cả tháng về con cũng chẳng buồn hỏi lấy một câu, có khi mình phải chào nó trước.
- Vậy mà... tôi đang mệt nên gạt con ra và quát: "Lùi ra, để cho mẹ còn thở, mẹ đang mệt đứt cả hơi đây này." Thằng bé rơm rớm nước mắt, nửa định buông mẹ ra, nửa lại thôi, nhưng rồi nó quyết định buông mẹ ra và chạy biến vào trong phòng riêng. Lúc đó tôi cũng chẳng buồn để ý đến thái độ của con, mãi đến lúc ăn cơm, nhìn quanh chẳng thấy con đâu tôi mới tìm nó. Thấy mắt thằng bé đỏ hoe, hỏi nó tại sao nó chẳng nói chẳng rằng. Nó buồn lắm thì phải.
- Thì rõ là thế, đến người lớn mình mà bị phũ thế còn buồn nữa là trẻ con.
- Mấy hôm nay nó chẳng trò chuyện gì với tôi cả, tôi cố ý chọc cười nó hoặc tếu táo cho nó quên chuyện đó đi nhưng thằng bé vẫn cứ lánh mẹ.
- Vậy là con chị nó nhạy cảm và hay cả nghĩ nên mới thế chứ nhiều đứa, mẹ quát thế chứ quát nữa vẫn cứ nhơn nhơn rồi quên ngay ấy mà.
- Vậy nên tôi mới thấy mình có lỗi, giờ tôi phải làm thế nào hả chị?
- Thì chị gần gũi, yêu thương nó rồi nó hiểu ra và tha thứ cho chị thôi mà.
- Tôi cũng làm thế rồi nhưng thằng bé vẫn không thay đổi, có lẽ từ giờ trở đi sẽ chẳng bao giờ tôi lại được nó ôm hôn như thế nữa.
- Có gì đâu mà chị cứ nghiêm trọng hóa vấn đề lên thế?
- Nhiều khi người lớn mình cứ nghĩ là chuyện nhỏ nhưng thực ra đó là cả một vấn đề lớn đấy chị ạ. Khi đứa trẻ được người lớn công nhận cảm xúc của nó, nó cảm thấy được chia sẻ, cảm thấy mình được tôn trọng và nó sẵn sàng làm theo những điều người lớn mong muốn.
- Có mấy ai nghĩ được như chị đâu.
- Thế cho nên nhiều bà mẹ kêu là sao thời nay con cái chẳng biết nghe lời gì cả.

Cha hay mẹ?

- Theo chị, việc giáo dục con cái là trách nhiệm của cha hay mẹ?

- Đương nhiên là cả hai rồi, mà sao chị lại hỏi tôi câu đấy?

- Ý tôi là việc đôn đốc, nhắc nhở, kèm cặp con học hành ở nhà hằng ngày cơ.

- Thì tùy mỗi nhà, ai có thời gian hơn thì người đó sẽ đảm đương việc này.

- Bây giờ ai cũng bận, làm gì có thời gian, quan trọng là cha mẹ phải biết quan tâm đến con, có thể nói là hi sinh bản thân đi một chút (công danh, sự nghiệp, bạn bè, sở thích, …) để gần gũi con, chia sẻ với con về những khó khăn trong việc học cũng như trong các mối quan hệ với bạn bè của nó…

- Vậy thì chắc chắn mẹ là người làm được việc đó tốt hơn cha rồi.

- Tôi cũng nghĩ như chị, còn nhớ câu “Tương lai của con cái là công trình đồ sộ của các bà mẹ.”, mới nghe qua thì có vẻ như câu này đề cao công lao của người mẹ trong sự thành đạt của con cái, chẳng thấy bóng dáng người cha đâu cả. Nhưng tôi lại nghĩ câu đó như một lời nhắc nhở các bà mẹ về trách nhiệm của mình trong việc dạy con. Đa số trong các gia đình có mẹ quan tâm đến việc học của con thì con cái trưởng thành hơn. Tất nhiên  bên cạnh sự ân cần, dịu dàng và kiên nhẫn của mẹ thì không thể thiếu sự nghiêm khắc và định hướng của cha, “Một lời cha bằng ba lời mẹ” mà chị.

- Thế tại sao nhiều trẻ mồ côi, chẳng ai dạy dỗ hay định hướng mà vẫn học giỏi, vẫn đỗ Thủ khoa, vẫn là Thạc sĩ, vẫn là Tiến sĩ được?

- Đấy là những người có ý chí, nghị lực, biết tự định hướng cho bản thân, biết vươn lên trong cuộc sống… mà ai cũng yêu mến và ngưỡng mộ. Tôi đang nói với chị về bọn trẻ luôn được sống trong sự đủ đầy về tinh thần, về điều kiện vật chất…nhưng thiếu kĩ năng sống, thiếu sự trải nghiệm ngoài xã hội cơ.

- Đúng là phải cả cha, cả mẹ cùng giáo dục thì chúng mới nên người được. Hình mẫu và uy lực của cha luôn phải song hành cùng với sự dìu dắt, bảo ban bền bỉ của mẹ trên đường học hành của con.

- Thôi, tôi phải về xem mấy đứa học hành thế nào đây chị ạ.

KTT

Con cảm ơn mẹ

Con cảm ơn vì mẹ đã luôn bên con, động viên và khích lệ con.

Con cảm ơn vì mẹ đã đặt niềm hi vọng nơi con để con cố gắng vươn lên.

Con cảm ơn vì mẹ đã nói cho con biết những thử thách gian nan trên đường đời.

Con cảm ơn vì mẹ đã không trách mắng con khi con làm sai điều gì mà tế nhị nhắc nhở bảo ban con.

Con cảm ơn vì mẹ đã lo lắng và nhắc con mua thuốc khi thấy con gầy vì làm việc vất vả.

Con cảm ơn vì mẹ đã vì con mà trăn trở và lo lắng cho công việc của con.

Con cảm ơn vì mẹ luôn nhắc nhở dạy bảo cho con những điều hay lẽ phải.

Con cảm ơn vì mẹ đã gieo niềm tin để con luôn vững bước trên đường đời.

Con cảm ơn vì mẹ đã dạy cho con biết làm việc nghĩa và có ích cho cộng đồng.

Con cảm ơn vì mẹ đã dạy con biết nhận lỗi và sửa lỗi.

Con cảm ơn vì mẹ đã dạy con biết cảm ơn cả những người coi thường mình.

Con cảm ơn vì mẹ đã dạy con biết yêu thương mọi người.

Con cảm ơn vì mẹ dạy con lòng trắc ẩn.

Con cảm ơn vì mẹ đã dạy cho con biết phải trái, sáng tối trong trường đời.

Con cảm ơn vì mẹ đã luôn nghĩ về con.

Con cảm ơn vì mẹ không trách con khi con chưa gọi điện cho mẹ mỗi ngày.

Con cảm ơn vì mẹ đã hiểu lòng con.

Con muốn cảm ơn mẹ thật nhiều...

Và con muốn nói với mẹ rằng: con yêu và nhớ mẹ nhiều lắm.

KTT

Người quét chợ

"Nhớ dâng trà cúng sư thúc và dì Linh nghe con?" thầy nhắc chú tiểu khi thấy chú sửa soạn lên chánh điện để cúng ngọ.

 

"Bạch thầy, con nhớ," chú đáp.

Đó là câu mà thầy cứ nhắc chú mỗi ngày trước mỗi thời kinh. Chú chẳng biết sư thúc là ai, dì Linh là ai. Trên chiếc bàn thờ nhỏ đặt cạnh bàn Tổ, chú chỉ thấy hai cái bài vị được viết bằng chữ Hán chứ chẳng có hình ảnh gì cả. Vì thầy nhắc mãi nên chú không lúc nào quên, vậy mà thầy cứ nhắc. Nghe nhắc hoài, ban đầu chú hơi bực mình, nhưng riết rồi cũng quen. Và khi chú rót trà cúng cho hai người đó, chú cũng làm như một cái máy chứ không suy nghĩ gì. Chùa chỉ có một thầy một trò, nên thầy thương chú lắm và chú cũng quí kính thầy vừa như cha mẹ, vừa như thầy, và thỉnh thoảng như một người bạn đạo. Chú không có tên thế tục. Chú chẳng hiểu lý do vì sao. Có lẽ vì chú sống ở chùa từ nhỏ nên thầy đã không đặt tên thế tục cho chú mà chỉ đặt cho chú một pháp danh là Thanh Thị. Chú lớn lên ở trong chùa, quen với tên gọi mà thầy đặt cho, chẳng thắc mắc gì. Nhưng đến khi được thầy dạy cho học chữ Hán, chú mới hiểu được cái tên đọc nghe như tên con gái của mình lại có một ý nghĩa kỳ cục, không được thanh nhã cho lắm. Nó có vẻ như được đặt ra để đánh dấu một kỷ niệm nào đó của thầy, hoặc cho chính chú. Chú băn khoăn suy nghĩ mãi về ý nghĩa của cái tên mà mình đeo mang. Nhân lúc cùng thầy nhổ cỏ sau vườn chùa, chú hỏi:

"Bạch thầy, tại sao thầy đặt tên con là Thanh Thị?"

"Vì thầy thích đặt như vậy," thầy chú thản nhiên trả lời.

"Lâu nay con tưởng rằng chữ thị có nghĩa là đây, như vầy, giống như chữ thị trong như thị, đích thị hoặc chữ thị như trong biểu thị, thị hiện... nhưng mới hôm qua, thầy viết tên con bằng chữ thị có nghĩa là chợ. Con không rõ là tên con sao lại có cái nghĩa không được hay. Xin thầy giải thích cho con."

 

Thầy nghiêm giọng nói:

"Chỉ là tên gọi thôi, có gì mà phải bận tâm, nhổ cỏ đi."

Chú cúi xuống nhổ cỏ tiếp, nhưng được một lúc, chú lại hỏi:

"Con biết đó chỉ là tên gọi thôi, nhưng tên gọi cũng phải nói lên một cái gì, một ý nghĩa gì chứ."

"Thì chợ cũng là một cái gì, một ý nghĩa gì rồi đó," thầy đáp.

"Con thấy chợ chỉ có ý nghĩa là dơ, ồn ào, phức tạp... toàn là xấu không à. Con không tìm ra được ý nghĩa nào hay đẹp ở trong nó. Khi thầy đặt tên con, chắc chắn là thầy có nghĩ đến một ý tưởng hay một hình ảnh gì đó về cái chợ, phải không, bạch thầy?"

"Nhiều chuyện quá," thầy nói, "nhổ cỏ đi."

 

Chú im lặng nhổ cỏ, không dám hỏi nữa. Nhưng trong đầu óc chú bắt đầu nẩy ra những suy tưởng, những phán đoán về sự đặt tên của thầy. Chú nghĩ, năm nay chú đã mười sáu tuổi rồi, có thể nói là chú đủ trưởng thành để nghe thầy kể về lai lịch của chú. Lâu nay mỗi lần chú hỏi đến vấn đề đó, thầy chỉ nói là chú chưa trưởng thành, chưa đến lúc cần biết. Nhưng dù thầy chẳng nói ra, chú cũng không đến nỗi ngu độn để không biết rằng chú là một đứa bé mồ côi. Ai cũng có cha mẹ, riêng chú không có. Cái thực tế đó làm gì thầy che giấu được. Nhưng tại sao lại đặt tên là Thị, có nghĩa là chợ? Có lẽ... có lẽ cha hay mẹ của chú là người bán hàng ngoài chợ, hoặc là người chủ chợ. Nhưng ba mẹ chú đâu mà để cho thầy phải đặt tên? Cũng có thể mẹ chú đi ngang chợ thì sinh ra chú. Không, nếu mẹ chú sinh ra chú ở chợ thì cũng đem về nhà, và chú vẫn còn người mẹ đó chứ chú đâu có mồ côi để cho thầy phải đặt tên! Hay là... hay là thầy lượm được chú ngoài chợ, đem về chùa nuôi cho đến ngày hôm nay? Chính vì kỷ niệm đó mà thầy đặt tên cho chú là Thị (chợ)?

 

"Bạch thầy..." chú không ngăn được nỗi háo hức tìm hiểu thân phận mình, lại mở miệng hỏi.

"Gì nữa đây?" thầy không nhìn chú.

"Có phải... có phải con là đứa con rơi thầy lượm ở ngoài chợ đem về hay không?"

Thầy ngưng tay nhổ cỏ. Im lặng một lúc, thầy tiếp tục nhổ, vừa nói:

"Nhổ cỏ."

 

Đến chiều, sau giờ ăn cháo, thầy gọi chú cùng dạo sân với thầy. Hai thầy trò tản bộ cho đến vườn sau, nơi có hai ngôi mộ mà thỉnh thoảng chú thấy thầy ra thắp hương. Một cái mộ thì chú biết là của sư thúc chú, còn cái còn lại chú chẳng biết của ai và cũng không để ý lắm.

"Con đã dâng trà cho sư thúc và dì Linh lúc công phu chiều rồi hả?" thầy hỏi.

"Bạch thầy, rồi," chú trả lời như máy.

Thầy nhặt mấy chiếc lá nằm trên mộ sư thúc, nhổ vài bụi cỏ mới mọc quanh hai ngôi mộ. Rồi thầy bắt đầu kể chuyện cho chú nghe.

*

Thầy Hải Chấn đang ngồi đọc sách thì Hải Thanh, sư đệ của thầy, bước vào, mặt buồn dàu dàu. Hải Chấn hỏi:

"Gì mà sư đệ có vẻ rầu lo vậy?"

Hải Thanh buồn bã đứng nhìn ra cửa sổ một lúc rồi nói:

"Đệ... đã phạm giới..." Hải Thanh nói đến đó thì rơi nước mắt.

Hải Chấn kéo tay sư đệ ngồi xuống, vỗ về:

"Có trầm trọng lắm không? Đệ đã sám hối chưa?"

"Đã sám hối. Nhưng đó là cho tự tâm. Không giải quyết gì được cho hoàn cảnh."

"Chuyện gì vậy? Nói đi, để xem huynh có thể giúp gì cho đệ không."

"Huynh đừng trách mắng đệ nghe..."

"Phạm tội thì sám hối; huynh trách mắng có thay đổi gì được đâu! Nói đi, đừng chất chứa trong lòng," Hải Chấn nói với giọng đầy cảm thương.

Hải Thanh đưa hai tay ôm lấy đầu, mặt gục xuống bàn, nói:

"Cô ấy đã có mang."

Hải Chấn sửng sốt một lúc, rồi thở dài, hỏi:

"Cô ấy là ai vậy?"

"Sư huynh không biết đâu. Cô ấy không hề đến chùa mình."

"Vậy làm sao đệ quen để đến nỗi..."

"Thôi, huynh hỏi làm gì chuyện đó cho mệt. Bây giờ, đệ chỉ hỏi huynh một điều là đệ phải làm sao đây?"

Hải Chấn nhíu mày, thấy khó xử. Theo luật, Hải Thanh đã phạm một trong các tội Ba-la-di, tức những trọng giới mà đương sự bị coi như mất cả giới thể, không còn là tỳ-kheo thanh tịnh nữa, không thể chữa được nữa—như cây dừa, cây cau, đã chặt đi khúc đầu (đoạn đầu) thì không thể mọc lại tàu lá mới. Đã tới nước đó thì Hải Chấn biết góp ý với Hải Thanh điều gì nữa. Hải Chấn thở dài nói:

"Huynh cũng chẳng biết phải góp ý với đệ làm sao. Chuyện không đơn giản đâu. Đệ phải nói rõ sự việc may ra..."

Hải Thanh ngập ngừng lúc lâu rồi kể:

"Cũng vì cái hạnh quét chợ mà đệ vướng phải nghịch cảnh này. Huynh cũng biết mà, mỗi sáng đệ quét từ sân ra tới chợ, mặc ai cười ai chê, đệ quét thì cứ quét, vừa quét vừa quán niệm về sự cấu bẩn của thế gian và thanh tịnh của niết bàn... năm này qua năm nọ, mưa hay nắng, đệ cũng không bỏ ngày nào. Thế rồi... cô ấy lưu ý đến đệ. Và... một ngày nọ, đệ sa ngã."

"Buồn thay cho đệ. Cô ấy bán ngoài chợ à?"

"Không, cô chỉ đi ngang chợ thôi."

"Vậy bây giờ gia đình cô ấy đã biết rằng chính đệ đã làm... cái chuyện gì đó chưa?"

"Chưa, cô ấy không nói ra là ai. Nhưng... có lẽ có ngày họ cũng biết. Mà họ có biết hay không thì... mình cũng phải tự liệu."

"Tự liệu?"

"Ý đệ nói là mình phải giải quyết vấn đề đó bằng cách đến nói chuyện với gia đình cô ấy, xin hỏi cưới cô ấy, hoặc là... đệ cùng cô ấy trốn đi xa để khỏi mang tai tiếng cho gia đình cô ấy và cho chùa nữa."

"Nghĩa là đệ sẽ hoàn tục?"

"Chứ biết sao bây giờ. Huynh có cách gì hay hơn không?"

Hải Chấn ứa nước mắt, thương sư đệ mình gặp nghịch duyên đến phải bỏ đường tu, nhưng chẳng biết phải giúp bằng cách nào. Hải Chấn ngồi lặng thinh. Một chặp, Hải Chấn nói:

"Huynh chẳng biết cách nào hết, mong đệ tha thứ cho sự chậm lụt của huynh. Huynh nghĩ chắc phải làm theo một trong hai cách mà đệ nêu ra thôi. Mà cho dù chọn giải pháp nào, huynh cũng xin lưu ý đệ một điều rằng đệ nên giải bỏ hình thức tăng sĩ trước khi..."

"Đệ hiểu."

Hai huynh đệ im lặng, mỗi người một dòng suy tưởng.

Hải Chấn nhớ lại bao kỷ niệm mà thầy cùng Hải Thanh trải qua nơi ngôi chùa này từ thuở còn để chóp đến nay. Hải Thanh thông minh, nhanh nhẹn mà lại siêng năng nên cái gì cũng vượt qua mặt sư huynh. Nhưng đến khi sư phụ sắp viên tịch, sư phụ lại giao trọng trách trụ trì cho Hải Chấn. Lúc đó Hải Chấn đã không nhận vì cho rằng sư đệ vượt trội hơn mình quá nhiều. Hải Thanh cũng không chịu nhận chức trụ trì, còn sư phụ thì nhất quyết phải giao chức ấy cho Hải Chấn dù Hải Chấn học hành chậm lụt. Rốt cuộc Hải Chấn phải nhận. Giờ ra đi, sư phụ không nói gì nhiều ngoài việc khuyên răn hai huynh đệ nương nhau tu tập, và những lời cuối cùng của sư phụ đều nhắm vào Hải Thanh, cảnh giác Hải Thanh là không nên chú trọng vào sở kiến sở văn mà bỏ quên phần tu tập. Sau khi sư phụ mất, Hải Thanh thức tỉnh, nỗ lực hành trì, không bao giờ chểnh mảng. Rồi một ngày đó, Hải Thanh bỗng phát nguyện quét luôn cả chợ thay vì chỉ quét sân chùa. Hải Chấn không ngăn cản chi hạnh nguyện của sư đệ mình vì nghĩ rằng đó cũng là hạnh tốt thôi. Hải Thanh cho rằng hình ảnh người tu sĩ hiền lành nhẫn nại có mặt nơi phố chợ đông người sẽ cảm hóa và gây được tín tâm cho nhiều người. Ngoài ra, quét chợ cũng là một cách tu luyện cho tâm được định tĩnh ngay giữa chốn náo động. Không ngờ, chính hạnh nguyện cao đẹp đó lại đốn ngã Hải Thanh trong một nghịch duyên đau xót.

Hải Thanh không ôn lại kỷ niệm xưa mà chỉ ưu tư vấn đề xảy ra trước mắt. Hải Thanh nhớ đến Thùy Linh, cô gái đã có mang với mình. Cô ấy rất đẹp và là một tiểu thư con của quan huyện. Với sự thông minh vốn có, lại thêm sự giúp đỡ bày mưu của cô nữ tì, cô ấy đã tạo đủ điều kiện để lôi kéo Hải Thanh ngã vào vòng tay mình. Từ những phút đầu Hải Thanh đã biết mình rơi vào lưới tình, nếu không thức tỉnh quay lại ngay với thiền môn thì khó bề giữ gìn được đạo hạnh của mình, nhưng bóng sắc lộng lẫy kiêu sa của nàng đã không để cho Hải Thanh chùn bước mà còn kéo thầy lậm sâu thêm vào cơn men ái dục. Bây giờ chuyện đã lỡ rồi, không cưỡng lại được nữa. Hải Thanh muốn rủ Thùy Linh cùng bỏ huyện này trốn đi với mình qua xứ khác sinh sống và cũng để tránh tiếng cho cả đôi bên, nhưng Thùy Linh không dám. Nàng đã ở lại để rồi không che dấu được cái thai càng lúc càng lớn. Nàng đã bị cha đánh đập, mắng chửi dữ dội. Hải Thanh nghe nữ tì nói lại như vậy nhưng chẳng biết phải làm sao. Nhiều lúc Hải Thanh muốn lẻn vào tư dinh quan huyện để cứu nàng ra khỏi đó, nhưng lính gác canh phòng nghiêm mhặt, không cách gì vào được. Dù đã từng xem thế sự như một giấc mộng hư huyễn, trước tình cảnh đau xót mà Thùy Linh phải hứng chịu, Hải Thanh không khỏi nghe tan nát trong lòng.

Đêm đó, hai huynh đệ ngồi thức trắng bên bàn sách. Đến lúc mờ sáng, Hải Thanh mới rời phòng sách vào phòng riêng, lấy khăn chít lấy đầu để che dấu cái đầu tròn tu sĩ của mình, thay đổi y phục như một người thế tục rồi từ giã Hải Chấn mà đi. Hải Chấn hỏi:

"Đệ đi đâu vậy?"

"Đến tư dinh quan huyện nói chuyện thẳng với cha cô ấy."

"Sao huynh thấy ái ngại cho chuyến đi này của đệ quá. Thấy có gì không ổn. Đệ liệu có thể thuyết phục được cha mẹ cô ấy không?"

Hải Thanh không đáp, chỉ nhún vai rồi đi. Hải Chấn níu lại, dúi vào bọc vải của sư đệ một túi tiền nhỏ:

"Đó là tiền riêng của huynh, không phải của chùa đâu, đừng ngại. Đệ mang theo để có gì..."

"Cám ơn huynh. Đệ đi đây. Nếu có tin tốt đẹp, đệ sẽ cùng Thùy Linh ghé thăm huynh trước khi rời xứ này."

Và Hải Thanh đi luôn, không trở lại. Hải Chấn bồn chồn lo lắng suốt cả ngày và đêm hôm đó. Sáng hôm sau, khi Hải Chấn ra vườn thì thấy xác Hải Thanh nằm ở trước sân chùa, thân thể tím bầm vì bị đánh đập đến tắt thở. Hải Chấn đến khiếu nại với quan huyện nhưng huyện đường đóng cửa, lính gác xua thầy về. Thầy đành ngậm ngùi chôn xác sư đệ sau vườn chùa. Nghĩ rằng có làm to chuyện lên thì sư đệ nhắm mắt cũng không được yên.

Hai tháng sau, Thùy Linh sinh hạ một bé trai. Nửa đêm nàng lẻn trốn khỏi dinh, mang con ra chợ, ngồi nơi sạp hàng mà ôn lại chuyện xưa khi nàng đi ngang đây và bắt gặp nhà sư quét chợ lạ kỳ. Nàng ngồi giữa trời sương cho đến sáng thì chết, tay vẫn còn ôm đứa bé sơ sinh đang khóc.

Quan huyện lâu nay cố che dấu chuyện con gái mình nhưng nay, cái chết của Thùy Linh ngay giữa chợ đã làm cho câu chuyện nhanh chóng truyền đi; ông bực dọc và căm giận đến độ sai lính treo bảng thông báo rằng ông đã từ đứa con trắc nết phá hoại gia phong, rằng ông không chịu trách nhiệm về cái chết của Thùy Linh cũng như không chấp nhận đứa con của người quét chợ. Thông cáo của ông có vẻ như ngầm phán rằng đứa bé phải chịu chết giữa chợ đời, không ai được phép cứu nó. Vì uy quyền hống hách cũng như sự giận dữ của quan huyện, không ai dám mang đứa bé sơ sinh về nuôi. Người ta gỡ đứa bé khỏi vòng tay lạnh giá và cứng đờ của mẹ nó rồi đặt nó nằm trong một chiếc nôi, để giữa chợ để chờ kẻ nào động lòng trắc ẩn đến mang nó đi. Những người đàn bà bán hàng ngoài chợ đã chăm lo sữa cho đứa bé suốt ngày đó, nhưng cũng không ai chịu nhận đứa bé về. Còn xác Thùy Linh thì được quấn sơ sài bằng một cái chiếu, đặt ở gần đó. Đến chiều tối thì chuyện đến tai Hải Chấn. Thầy liền tức tốc ra chợ, ôm chiếc nôi nhỏ mang về chùa. Còn xác Thùy Linh, thầy bảo những người phật-tử bán hàng ở chợ giúp đem về chùa chôn. Ấy vậy mà quan huyện không dám động đến Hải Chấn vì cả nể đức hạnh và uy tín của thầy. Đứa bé được yên thân sống và lớn lên trong cửa chùa.

*

Nước mắt ràn rụa trên hai gò má bầu bĩnh, chú tiểu Thanh Thị quì xuống chân thầy:

"Tạ ơn thầy cứu sống và nuôi dưỡng con."

Thầy đỡ chú dậy, nói tiếp:

"Sư thúc của con có linh vị thờ trong chùa mà thầy thường nhắc con rót trà dâng cúng chính là Hải Thanh cha của con đó. Sư thúc với thầy tu học với nhau từ nhỏ nên ngoài tình đạo bạn còn coi nhau như anh em ruột. Chuyện của sư thúc khiến thầy đau lòng quá mà không biết giúp bằng cách nào. Nuôi dưỡng con chỉ là một chuyện nhỏ để biểu lộ sự mến tiếc của thầy đối với sư thúc thôi. Huống chi, làm sao thầy có thể bỏ mặc một đứa trẻ kêu khóc không người đoái hoài..."

Chú tiểu Thanh Thị bây giờ đã hiểu vì sao chú có cái tên lạ kỳ đó: Thanh là tên của cha chú còn Thị chính là chợ, là nơi ghi lại kỷ niệm chua xót đầu đời của cha chú, mẹ chú, và cả chú nữa.

"Vậy quan huyện hiện nay chính là ông ngoại của con hở, bạch thầy?"

"Không. Ông và phu nhân đều đã qua đời. Quan huyện hiện nay là người mới được bổ nhiệm."

"Vậy những người ở ngoài chợ... đều biết chuyện của con hở thầy?"

"Mười sáu năm rồi, nhiều người đã dọn đi xứ khác, nhiều người đã chết, chỉ còn lại rất ít người là biết chuyện của con, nhưng chắc họ cũng quên khuấy đi rồi. Mà sao con hỏi vậy? Con không muốn người ta biết rằng con đã xuất thân từ đâu, phải vậy không?"

"Bạch thầy không phải, không phải."

"Như vậy thì tốt. Nhân cách không nằm ở chỗ xuất thân từ đâu mà từ chính giá trị thực có của mình."

"Dạ, con biết," chú cúi mặt nói nhỏ.

Theo như lời thầy kể, rồi nhìn hai ngôi mộ song song trước mặt, đọc những chữ Hán viết trên mộ bia, chú thấy rõ đó chính là song thân của mình. Chú quỳ xuống nhìn thật lâu nơi hai mộ bia, lặng người một lúc lâu, chú bật khóc thảm thiết.

Vậy đó mà chú vẫn không sao tẩy xóa được nỗi mặc cảm đè nặng trong tâm khảm mình: rằng chú là một đứa trẻ vô thừa nhận, được sinh ra bởi một người cha tu sĩ phá giới, một người mẹ khuê các phá gia phong; rằng chú bị bỏ rơi giữa chợ đời như một tội nhân tử hình ngay từ lúc sơ sinh. Bao nhiêu ý nghĩ đó ám ảnh chú suốt mấy ngày kế tiếp sau khi nghe thầy kể rõ sự tình. Thầy theo dõi từng biến động tâm tư hiện trên mặt chú, bèn gọi chú hỏi chuyện:

"Con sẽ mang buồn cho đến bao giờ? Có sinh tức có diệt, sao phải ôm mãi nỗi đau khổ biệt ly như thế!"

Chú lặng thinh không đáp lời thầy. Thầy biểu lộ tình cảm, lấy tay xoa đầu chú:

"Thương cha mẹ, con rán tu học để cha mẹ vui lòng. Cha con là một tu sĩ thông minh, có tuệ căn, làu thông kinh điển. Chỉ một phút yếu lòng mà đánh mất sự nghiệp cao cả. Con có thương cha thì nối tiếp sự nghiệp đó mới phải, sao cứ ôm lòng buồn rầu mãi. Con đến rót trà dâng ba đi, rồi lên tụng kinh."

Chú cúi mặt bặm môi một chặp, bỗng ngước lên nói:

"Chỉ có thầy mới là cha con thôi. Ông ấy không phải là cha con!"

Nói rồi chú vụt đứng dậy, bỏ đi vào phòng riêng, đóng cửa lại. Thầy sững sờ ngồi nhìn theo, lắc đầu buồn bã. Chú bỏ tụng kinh chiều hôm đó. Thầy lặng lẽ đắp y áo, thắp hương, rót trà cho sư đệ Hải Thanh rồi thầy tụng kinh thay chú.

Suốt mấy ngày, chú vẫn không ra khỏi phòng. Thầy đến gõ cửa, gọi mãi mà không được. Mọi việc trong chùa thầy làm thay chú hết. Chú không ra khỏi phòng nên cũng nhịn ăn luôn cả mấy ngày. Hai thầy trò sống bên nhau mười sáu năm rồi, chưa lần nào vào bữa ăn mà thiếu thầy hay thiếu trò. Cho nên, khi chú nhịn, thầy cũng nhịn theo, không buồn ăn nữa, chia xẻ nỗi đau khổ nặng nề của chú. Đến ngày thứ tư, chú mới mở cửa bước ra, phờ phạc, bệnh hoạn. Chú đến quỳ dưới chân thầy và khóc nức nở. Thầy chỉ lấy tay xoa đầu chú.

Hai thầy trò bỗng dưng mà sống một cuộc sống lặng câm, buồn tẻ. Thầy để chú tự do trong những suy tưởng riêng tư chứ không gợi chuyện gì với chú cả. Không khí trong chùa vì vậy mà nặng nề. Cho đến một ngày nọ, sau khi cùng làm lễ sám hối với thầy xong, chú mới cất được gánh nặng trong lòng. Chú thưa với thầy:

"Con đã sai lầm. Con không thể phủ nhận công ơn sanh thành của cha mẹ."

"Tốt, con biết vậy là tốt. Mẹ con vì sinh mạng của con, vì muốn lưu giữ giọt máu và hình bóng của cha con mà nhẫn nhục sống giữa bao lời xỉ vả, bao trận đánh đập của gia đình để chờ ngày sinh ra con. Mẹ con tuy phá gia phong nhưng, theo thầy, bà là người tinh mắt, thông minh, một phụ nữ đức hạnh biết vượt lên cái hình thức bề ngoài để nhìn thấy được giá trị tinh thần nơi cha con. Còn cha con, tuy phạm cấm giới, nhưng biết ăn năn, biết trách nhiệm, đã can đảm bước vào tư dinh của ông ngoại con với ước mong là cứu được hai mẹ con ra ngoài... và cha con đã chết vì dám đứng ra đối đầu với nguy hiểm. Với truyền thống, với tập tục, cả hai đều bị lên án. Nhưng họ đã chết một cách cao cả, ít nhất là đối với sinh mạng của con, phải không? Ở một khía cạnh nào đó, một hoàn cảnh đặc biệt nào đó, con sẽ thấy rằng cái mà người ta gọi là truyền thống, tập tục, gia phong, lễ giáo v.v... thật ra chẳng là gì cả. Rỗng tuếch! Chỉ có những tấm chân tình mới thực sự là có ý nghĩa mà thôi."

"Dạ, con hiểu," chú nói trong giọng xúc động và tri ân thầy đã chỉ giáo.

Chú không dám coi thường cha mẹ mình nữa. Chú thăm mộ cha mẹ hàng ngày, chú rót trà dâng cha mẹ vào mỗi thời kinh. Sư thúc và dì Linh, chú không còn gọi hai tên đó nữa mà gọi bằng cha mẹ. Chú cảm thấy có cái gì ngọt ngào và khiến chú ấm lòng khi gọi lên hai tiếng cha mẹ đó. Tuy nhiên, trên thực tế, chú chỉ vui sướng sống trong tình cảm và vòng tay vô hình vô ảnh của cha mẹ; còn đối với những mặc cảm về thân phận mình, chú vẫn không sao tẩy xóa đi một cách thoải mái được. Đến nỗi khi đi ra đường với thầy, chú có cảm giác như mọi người đang nhìn mình, xầm xì, chỉ trỏ, bàn tán về "người quét chợ". Từ đó, chú hết muốn ra khỏi chùa. Và đôi lúc, chú muốn cải đổi cái tên Thanh Thị mà chú mang. Chú thấy cái tên đó chỉ nhắc nhở chú về thân phận buồn tủi của chú mà thôi.

Vì thương chú, và vì chưa biết cách nào giải tỏa mặc cảm của chú một cách hữu hiệu, thầy cũng chiều lòng chú, không sai chú ra ngoài nhiều và cũng tránh cho chú những dịp phải ra trước đám đông.

Trải qua bốn năm, với tuổi đời thêm lớn, với sự học hỏi giáo lý, với sự tu tập thiền định, và với sự tiếp thọ đại giới để trở thành một vị tỳ kheo, chú dần dần thấy vơi đi những tình cảm lưu luyến xót xa cho chuyện tình thương tâm của cha mẹ. Nhưng cái mặc cảm sợ người khác biết rõ thân phận mình vẫn cứ đeo bám mãi trong lòng chú, không sao gột bỏ. Thầy biết vậy, cố gắng tháo gỡ cái mặc cảm đó cho chú lần nữa bằng một cuộc nói chuyện sau thời tụng kinh khuya:

"Thanh Thị, con đã trở thành một vị đại đức, một vị lãnh đạo tinh thần xứng đáng cho đồ chúng noi gương tu tập. Vậy mà thầy thấy con như vẫn còn ôm ấp cái mặc cảm rằng mình thấp hèn, phải vậy không? Con nói đi, cái gì khiến con nghĩ như thế? Con có biết rằng chỉ một cái phiền não nhỏ nhặt còn sót lại trong tâm cũng đủ ngăn trở con tiến đến giải thoát hay không?"

Thanh Thị không nói không rằng, lặng lẽ bỏ vào phòng. Thầy đến gõ cửa, đứng ngoài cửa nói vọng vào:

"Hãy nhìn kỹ những gì thầy làm. Nếu việc thầy làm khiến con thấy thầy không xứng đáng là thầy của con nữa thì con hãy rời thầy mà đi tìm một minh sư khác để tham vấn. Con không thay đổi thì suốt một đời ở bên thầy cũng chỉ vô ích mà thôi. Làm sao thấy được vòm trời giải thoát chứ!"

Nói rồi thầy bỏ đi. Thanh Thị thấy không khí im quá, biết là thầy không còn đứng ngoài cửa phòng mình. Thanh Thị thắc mắc không hiểu thầy đi đâu và làm gì. Chú bước ra, tìm thầy. Thầy không có trong chùa. Thầy đã đi ra ngoài. Chú bước ra cổng chùa nhìn hai bên thì thấy thầy đang cầm chổi quét ở xa xa. Thầy quét về hướng chợ. Chú bặm môi, rồi cắn răng chạy vào phòng mình, ôm mặt khóc như một đứa trẻ. Thầy đã quét chợ như cha chú đã làm trước đây. Thầy muốn chứng minh cho chú thấy rằng việc quét chợ không có gì xấu mà còn là một hạnh nguyện cao cả chỉ có cha chú mới làm nổi. Nhưng, sự cố gắng của thầy không mang lại kết quả gì. Chú vẫn không sao chấp nhận được hành vi quét chợ cho dù thầy có khoác lên đó bao nhiêu ý nghĩa cao đẹp.

Khi thầy quét chợ về, cất chổi dưới bếp, chú đón lạy thầy ngay ở thềm bếp, năn nỉ:

"Lạy thầy, xin thầy đừng vì con mà phải nhọc đến thân tâm như thế. Xin thầy đừng làm vậy nữa, con không chịu nổi."

Thầy không nói. Ngày mai thầy lại tiếp tục quét chợ. Chú lại lạy lục xin thầy chấm dứt. Thầy kiên quyết:

"Ta chỉ ngưng khi nào con thực sự đốt cháy được cái mặc cảm và ý nghĩ cho rằng quét chợ là việc xấu hay thấp hèn. Con không thay đổi, sẽ không giải thoát, sẽ không tìm thấy an lạc cho dù đang khoác mặc tăng bào. Và nếu con không thay đổi, ta sẽ quét chợ cho đến khi nào ta nhắm mắt mới thôi."

Thầy tiếp tục quét. Thanh Thị vẫn không thay đổi mà còn đau khổ hơn. Đến nỗi, chú bỏ thầy mà đi, chỉ ghi lại vài dòng vắn tắt rằng chú muốn đi tham học ở phương xa.

Chú đi xa thật xa khỏi nơi chốn sinh ra và trưởng thành của mình để xóa đi bao hình ảnh, bao ý nghĩ đau buồn về thân phận. Chú tìm tới nhiều vị thầy để học hỏi, nhưng không vị thầy nào đả thông được những mặc cảm của chú. Một hôm, nghe đến danh tiếng của một vị thiền sư tên là Đại Ngốc, chú tức tốc tìm đến vị này để học đạo vì chú hy vọng rằng ông ta cũng mang một cái tên không được tao nhã, có thể ông ta sẽ có thuốc hay để chữa căn bệnh mặc cảm của chú. Chú nghĩ có lẽ đằng sau cái tên của vị thiền sư này cũng mang một quá khứ nếu không đau xót như chú thì cũng cay chua buồn cười chứ chẳng không.

Thiền sư Đại Ngốc ẩn cư trong một am tranh trên núi cao. Khi lên tới nơi, chú thấy một cái bảng nhỏ treo trên một thân cây: "Đại Ngốc Am". Chú bước vào đảnh lễ thiền sư, hỏi ngay:

"Bạch thầy, làm sao có thể gột bỏ được một danh từ chỉ đem lại cho mình những buồn phiền, khổ đau?"

"Nó chỉ là một tên gọi giả tạo thì cần gì phải gột bỏ!"

"Nhưng... rõ ràng là nó đeo bám và gợi lên bao điều đau xót cho con từ nhiều năm nay."

"Đeo bám chỗ nào? Gợi lên cái gì? Ở đâu? Nói ta nghe!"

Thanh Thị hốt nhiên giác ngộ lẽ sinh diệt huyễn hóa của muôn sự muôn vật, liền sụp lạy thiền sư mà về. Chú đi ngày đêm không dừng nghỉ, những mong về quỳ dưới chân thầy mà sám hối.

*

Từ hai năm rồi, khi Thanh Thị bỏ chùa mà đi, thầy Hải Chấn cứ mang chổi ra quét sân chùa rồi quét luôn tới chợ. Ban đầu thầy quét chỉ để thức tỉnh Thanh Thị, nhưng khi quét, thầy cảm nhận được nhiều ý nghĩa cũng như công dụng tu tập ngay trong chính sự việc quét chợ đó. Thầy tập trung tâm mình vào từng động tác quét, lắng nghe tiếng chổi khua nhẹ trên đất, nhìn ngọn chổi vờn trên cỏ rác... không phút giây nào mà không lắng lòng vào việc quét. Đến độ, thầy với cây chổi chỉ là một. Vì vậy, âm thanh náo loạn của chợ búa không ảnh hưởng, không tổn hại gì đến tự tâm thanh tịnh của thầy. Chính trong loạn động thầy tìm thấy sự tịch lặng. Và thầy có thể an lạc trong chính việc quét chợ tầm thường hàng ngày. Trong khi đó, hình bóng của thầy, việc quét dọn của thầy giữa chợ đời cũng làm cho khu chợ sạch sẽ hơn, bớt huyên náo xô bồ, và người ta cũng bớt cạnh tranh cãi vả nhau. Mỗi lúc thấy thầy quét đến chợ, người ta bỗng dưng giảm chuyện nói năng, có nói thì nói nhỏ giọng xuống. Đức độ của thầy làm thay đổi không khí chợ một cách rõ rệt.

Hôm nay thầy đang quét đến giữa chợ, bỗng có người nắm lấy cây chổi của thầy, nói với giọng cung kính:

"Bạch thầy, thầy hãy về nghỉ ngơi để con quét thay thầy."

Thầy ngưng tay ngước nhìn và thấy Thanh Thị. Khuôn mặt của chú ấy không còn dấu vết của mặc cảm, khổ đau và phiền não. Thầy mỉm cười trao chổi cho chú quét, và thầy bước theo chú, từng bước chậm.

Từ đó, cứ mỗi sáng, người ta thấy hai thầy trò tu sĩ cùng quét đường, quét chợ. Bóng dáng họ xuất hiện nơi đâu, sự an lạc lan tỏa ra đến đó.

Hai năm sau, thầy Hải Chấn viên tịch. Trước khi từ giã cuộc đời, thầy gọi Thanh Thị đến bên thiền sàng, trao cho Thanh Thị cây chổi mà thầy thường dùng để quét chợ hàng ngày:

"Đời thầy mấy mươi năm học đạo không ngờ đến tuổi xế chiều mới tìm thấy được đạo lớn từ cây chổi tầm thường này. Đây là tất cả công phu và ý chỉ của thầy. Con hãy giữ lấy mà đi cho trọn con đường của con."

Nói rồi thầy hóa. Thanh Thị cất cây chổi đó trong phòng riêng của mình như một kỷ vật ghi lại hình ảnh cao đẹp của cha, của mẹ, và nhất là của thầy mình.

Sáng hôm sau, Thanh Thị vẫn cứ quét chợ. Người ở chợ thấy Thanh Thị quét một mình thì biết rằng thầy Hải Chấn đức độ khả kính của họ đã mất.

Thanh Thị quét chợ cho đến tuổi già. Mấy mươi năm không hề xao lãng. Bây giờ Thanh Thị đã trở thành một vị hòa thượng đạo đức thanh cao, nổi tiếng với cây chổi và hạnh nguyện quét chợ. Hải Thanh quét chợ sáu năm. Hải Chấn quét chợ bốn năm. Riêng Thanh Thị thì quét chợ đến sáu mươi năm. Bao khuôn mặt mới có cũ có, thay nhau ngồi bán hoặc đi mua sắm ở khu chợ, không ai mà không biết đến Thanh Thị quét chợ. Hình ảnh Thanh Thị đã trở nên quen thuộc và gắn liền với khu chợ khiến cho mọi người nẩy ý lấy tên vị hòa thượng này để đặt cho khu chợ: chợ Thanh Thị—một cái chợ sạch. Ngày Thanh Thị ngưng quét thì tuổi đã tám mươi tư. Ngày ấy, bầu trời u ám. Ngoài khu chợ, cỏ rác đầy mà chẳng thấy tăm dạng Thanh Thị đâu. Chợt nghe chuông chùa vẳng lại ba hồi buồn bã. Mọi người ở khu chợ bỗng sa lệ vì biết rằng vị hòa thượng già mang tên Thanh Thị sẽ không bao giờ cầm chổi ra quét chợ này nữa. Cả người bán lẫn khách mua đều sụt sùi khóc. 

 

ST

“Hãy cứu cha cháu trước”

  - Một tai nạn giao thông thảm khốc xảy ra. Chiếc xe Mercedes chở cả gia đình anh Navin, Phó tổng giám đốc một công ty chứng khoán ở Singapore bất ngờ đâm phải một chiếc xe du lịch trong chuyến đi đến Hồng Kông. 

 

Ngoài Navin, người cha 74 tuổi của anh, người anh 39 tuổi và cậu con trai 9 tuổi ngồi trong xe đều bị thương ở các mức độ khác nhau và mắc kẹt trong xe. Một trong những người chứng kiến vụ tai nạn đến giúp kể lại rằng, khi ông định bế cậu bé ra khỏi xe, cậu bé đã từ chối và nói: “Hãy mặc cháu, xin ông cứu cha cháu trước, cha cháu bị thương nặng hơn”.

Đó không chỉ là một câu chuyện cảm động về tình yêu thương của một đứa trẻ, mà chính là bài học cho tất cả người lớn chúng ta. Trước tiên là bài học về cách dạy con “từ thuở còn thơ”. Điều kiện sống ngày càng được nâng cao, chúng ta có thể cho con cái rất nhiều thứ, thỏa mãn mọi yêu cầu, đòi hỏi của chúng, nhưng đôi khi lại quên mất việc dạy chúng biết yêu thương, quan tâm và chia sẻ. Và trong câu chuyện kể trên, vị Phó tổng giám đốc ấy đã thành công trong việc truyền cho con trai mình tình yêu thương - thứ quý giá nhất trong cuộc sống của mỗi chúng ta.

Cũng từ câu chuyện ấy, chúng ta hãy nhìn lại bản thân mình và tự vấn “liệu ta có dám hy sinh như đứa trẻ lên 9 tuổi hay không?”. Xã hội hiện đại khiến người thân trong gia đình ngày càng xa cách nhau, đôi khi chúng ta còn không dám hy sinh một cơ hội thăng tiến để dành thời gian chăm sóc người bà bị ốm, hay chỉ vì bận ký hợp đồng mà bỏ lỡ phút giây về quê nhìn mẹ lần cuối cùng. Có thể, những thứ kia rất quan trọng với chúng ta, song sẽ có rất nhiều nếu chúng ta cố gắng, còn tình thân, sẽ chỉ có duy nhất trên đời. Và mỗi khi bạn còn băn khoăn cân nhắc điều gì, xin hãy nhớ đến câu nói ấy: “Xin hãy cứu cha cháu trước”.

 

Theo ANTĐ

Tặng con thói quen đọc sách

"Hãy yêu sách - nguồn tri thức" Dưới đây là những bước đơn giản cha mẹ có thể áp dụng nhằm khuyến khích sở thích đọc và văn hóa đọc ở con:  15 phút mỗi ngày trước khi đi ngủ Kinh nghiệm của nhiều bậc cha mẹ cho thấy, đọc sách cho con nghe từ khi con chưa biết chữ sẽ giúp trẻ rèn luyện thói quen đọc sách mỗi ngày. Sau này khi trẻ lớn lên, cha mẹ tham gia đọc cùng sẽ khiến trẻ có ý thức hơn, cảm thấy thú vị hơn vì có người “đồng hành”.  Hãy khuyến khích con bằng cách thường xuyên chia sẻ những câu chuyện, những cuốn sách hay mà mình đọc được. Chẳng hạn: “Hôm nay mẹ đọc được một câu chuyện rất hay về...”, “cuốn sách... mới xuất bản đấy” từ đó kích thích trí tò mò cho trẻ.  Thư viện/nhà sách là chốn thân quen Cần khuyến khích mọi thành viên trong gia đình tham gia hoạt động này. Đến thư viện, cha mẹ hãy chọn cho mình một cuốn sách để đọc và ghi chép khi cần thiết. Tất nhiên là trẻ không muốn tách mình ra khỏi tập thể, bởi thế, chúng cũng sẽ chọn lấy một cuốn sách và đọc. Nếu trẻ chưa quen, hãy giúp trẻ lựa chọn một chủ đề hợp với sở thích và lứa tuổi.  Khi đến cửa hàng sách, hãy luôn tỏ ra mình đang đọc và tìm kiếm một cái gì đó, dù có mua hay không. Trí tò mò và ưa bắt chước của trẻ sẽ khiến chúng dần thích sách hơn. Một số biện pháp khác - Tìm và sưu tầm bài báo, sách hay về chủ đề con bạn quan tâm. Chủ động thảo luận với con về chủ đề đó, khuyến khích chúng nói lên kiến thức và ý kiến về vấn đề này. Đây là một trong những cách hiệu quả nuôi dưỡng lòng ham mê tìm hiểu và đọc sách ở con. - Đăng ký mua thường kỳ báo, tạp chí con bạn thích. Cho con biết địa chỉ liên lạc của tòa soạn, khuyến khích con gửi bài viết tới báo, tạp chí này. Một lần nữa hãy tham gia cùng con những chủ đề mà chúng thích.  - Tìm hiểu về những cuốn sách mà trẻ được các thầy cô yêu cầu đọc và thảo luận với con trên đường đi học về, khi chuẩn bị bữa tối, trong bữa ăn hay trước giờ đi ngủ. Bằng cách này, cha mẹ không chỉ khuyến khích trẻ đọc sách mà còn giúp chúng hoàn thành yêu cầu của giáo viên, ghi nhớ những nội dung chính trong mỗi cuốn sách.  - Sưu tầm hoặc sáng tạo ra những trò chơi ô chữ, những câu đố về các loại sách hoặc các kiến thức phù hợp với con để kiểm tra trình độ. Lợi thế của trò chơi này là có thể chơi ở bất cứ chỗ nào, lúc bạn đang chuẩn bị bữa ăn, trong xe ô tô, đi dạo. Cách này vừa giúp bạn kiểm tra trí nhớ và hiệu quả việc đọc sách của con, vừa kích thích trí tò mò và phấn đấu ở trẻ.  - Đọc sách gắn liền với tâm trạng thư thái, vui vẻ. Đọc sách vừa là một cách học, vừa là cách để giải trí. Vì thế đừng áp dụng các biện pháp kỷ luật hay trừng phạt với con.  - Phát động phong trào đọc sách trong trường lớp của con: Cha mẹ có thể trao đổi với giáo viên chủ nhiệm của con về việc phát động phong trào đọc sách trong lớp học, trong nhà trường. Chẳng hạn đưa ra một cuộc thi tìm hiểu về một chủ đề nào đó. Một hình thức đơn giản hơn: Mỗi tuần một lần trong giờ sinh hoạt lớp, học sinh sẽ lên chia sẻ với cả lớp về một cuốn sách hay, một chủ đề bổ ích. Sự phối hợp giữa nhà trường và gia đình chắc chắn sẽ tạo ra hiệu quả không ngờ.

Theo: Vnexpress

Hãy là người cha, người mẹ mà con bạn mong đợi

Là những bậc phụ huynh, chắc hẳn chúng ta đã ít nhiều đọc sách, báo, nghe qua các phương tiện thông tin đại chúng về các phương pháp giáo dục con cái. ở đây, chúng tôi xin được đưa ra 6 nguyên tắc được các nhà tâm lý học, giáo dục học coi là cơ bản.  1. Hãy để trẻ phải chịu hậu quả tự nhiên của hành vi Con bạn bị trượt một môn do không học bài, bị mất chiếc áo khoác vì để quên hay hết tiền tiêu vì phải nộp phạt ở thư viện... Theo giáo sư Charles Schaefer, đồng tác giả cuốn sách “Hãy dạy con bạn cách cư xử” (Teach your child to behave) thì đó là những điều hết sức tự nhiên để phát triển tinh thần trách nhiệm và hãy để con bạn tự chịu hậu quả của những việc làm đó. Một đứa trẻ lên ba đã có thể hiểu được nguyên tắc cơ bản của mối quan hệ nhân quả. Bạn có thể nhẹ nhàng cảnh cáo trước: “Nếu con đập mạnh như vậy thì chiếc ô tô đồ chơi của con sẽ bị vỡ.” Và nếu con bạn không nghe thì hãy cứ để như vậy. Song cần chú ý rằng không mua đồ chơi để thay thế cho đồ chơi đã bị hỏng đó. Trong trường hợp hậu quả xảy ra có thể quá nguy hiểm (như cầm đồ chơi đập mạnh vào kính) hay quá tốn kém (như để xe đạp ở ngoài không khoá) thì bạn có thể báo trước hậu quả có thể xảy ra và dùng hình phạt như không cho chơi thứ đồ chơi đó nữa hoặc cấm không cho đi xe đạp trong 2 tuần.  Sai lầm thường gặp: Đưa ra hình phạt không liên quan đến hành vi của trẻ. Nếu con bạn đòi bật TV nhưng lại nhảy nhót không chịu xem thì sẽ chẳng có nghĩa gì nếu bạn phạt con bằng cách không cho đi chơi vào ngày hôm sau. Để con bạn thấy được mối quan hệ nhân quả thì hãy tắt TV đi.  2. Khích lệ hành vi tốt Hãy hướng con bạn đến những hành vi tốt như: biết giúp mẹ những việc vặt trong nhà, cho bạn bè chơi cùng đồ chơi, biết lễ phép... Những lúc như vậy bạn nên mỉm cười, khen ngợi hoặc ôm hôn con. Bạn có thể nói những câu như: “Cám ơn con vì đã giữ trật tự trong lúc mẹ gọi điện thoại.” hay “Mẹ thấy con rất giỏi vì đã biết hoà giải với bạn trong lúc chơi”... Sai lầm thường gặp: “Hối lộ” cho con để ngăn chặn những hành vi xấu. Ví dụ: “Mẹ cho con cái kẹo này thì con không được đánh em.” Những hành vi xấu không xứng đáng được thưởng mà cần phải bị trừng phạt.  3. Biết lựa tính cách của trẻ.  Đứa con đầu lòng của bạn có thể rất ngoan và dễ bảo, nhưng đứa thứ hai lại cứng nhắc, bướng bỉnh. Chính vì vậy việc nuôi dạy con cái không thể áp dụng một công thức máy móc. Bà Stella Chess, đồng tác giả cuốn sách nổi tiếng “Hãy hiểu con bạn” (Know your child) cho biết: “Chỉ vài tuần sau khi ra đời, những đứa trẻ đã thể hiện sự khác nhau rõ rệt về hành vi”. Tính tình của đứa trẻ sẽ ảnh hưởng đến mức độ hành động, khả năng tập trung chú ý, việc thích nghi với hoàn cảnh, cách thể hiện tình cảm... Cố gắng thay đổi những nét tính cách này là vô ích vì theo các nhà nghiên cứu thì chúng có tính bẩm sinh. Ta chỉ có thể lựa theo tính cách của trẻ để phát triển những tính tốt và hạn chế những tính xấu. Sai lầm thường gặp: Cố thay đổi thế giới xung quanh cho phù hợp với đứa trẻ. Nếu bạn mang một đứa con hiếu động đến nhà một người quen thì bạn không thể đề nghị họ cất hết những đồ dễ vỡ đi. Thay vào đó bạn nên giáo dục con bạn những hành vi phù hợp và nếu nó vẫn muốn nghịch ngợm thì hãy cho nó ra ngoài.  4. Đặt ra giới hạn. Bạn muốn con bạn được hài lòng và rất khó chịu khi phải nghe chúng kêu khóc vì bạn cản trở những trò nghịch ngợm của chúng. Theo các nhà nghiên cứu thì điều này có thể xảy ra từ khi trẻ được 6 tháng tuổi. Vì vậy bạn nên đặt ra giới hạn càng sớm càng tốt. Những đứa trẻ trước tuổi đi học sẽ vâng lời bạn nếu được giải thích một cách dễ hiểu và phù hợp với lứa tuổi. Bạn cần làm cho con bạn hiểu rằng cha mẹ là chủ gia đình. Để bước vào đời, đứa trẻ cần phải biết đâu là giới hạn của mình, đâu là của người khác. Để việc đặt giới hạn có hiểu quả bạn cần phải biết cách chịu đựng sự kêu khóc của trẻ. Hãy đặt ra một ranh giới giữa những hành vi có thể được và những hành vi không thể được, sau đó cho con bạn biết ranh giới đó và điều gì sẽ xảy ra nếu chúng vượt quá. Điều quan trọng là bạn phải luôn nhất quán.  Sai lầm thường gặp: Quá nghiêm khắc. Trẻ em cần có cơ hội khám phá, học hỏi vì vậy không nên đặt ra những giới hạn không cần thiết. Chẳng hạn, bạn có thể khoanh riêng một góc vui chơi hoặc dành cho trẻ một phòng riêng để trẻ có thể thoải mái nô đùa trong đó.  5. Đừng làm trẻ thất vọng Khi trẻ có những hành vi làm bạn bực mình, đôi khi bạn quát: “Nếu mày không dọn ngay những thứ bẩn thỉu này đi thì tao sẽ quật mày chết!” hoặc “ Lại về muộn, nói không nghe, đồ mất dạy !”...Các nhà tâm lý cho rằng những câu nói chỉ trích như vậy làm trẻ cảm thấy bị tổn thương, cảm thấy không còn được bố mẹ yêu thương nữa. Thay cho những câu nói đó bạn nên dùng những câu được bắt đầu bằng đại từ “bố” hoặc “mẹ”. Chẳng hạn: “Mẹ rất buồn khi nhìn thấy bếp bẩn thỉu như thế này.” hay “Bố mẹ rất lo lắng mỗi khi con về muộn.” Những thông điệp kiểu như vậy sẽ khuyến khích trẻ nghĩ đến những tác hại mà hành động của mình gây ra đối với người khác. Chúng sẽ cẩn thận hơn và có trách nhiệm hơn.  Sai lầm thường gặp: Sử dụng những câu nói bắt đầu bằng từ “bố” hoặc “mẹ” nhưng vẫn mang tính chỉ trích nặng nề, ví dụ: “ Bố thấy con cực kỳ ích kỷ.” hoặc “Mẹ thấy con chẳng làm được trò trống gì”.  6. Hãy là bạn của con bạn Nếu mỗi khi con bạn tâm sự với bạn một chuyện gì đó, bạn thường trả lời bằng những câu như: “Thế thì có gì mà phải buồn!” hay “ Mẹ thấy chuyện đó cũng bình thường, chẳng có gì là ghê gớm....” Như vậy bạn đã vô tình cắt đứt câu chuyện và tạo nên hàng rào ngăn cách trong quan hệ giao tiếp giữa bạn và con bạn. Hãy biết lắng nghe, sẻ chia những cảm xúc để thực sự trở thành người bạn tâm tình của trẻ.

Theo: Bộ giáo dục & Thời đại

Tốt và xấu

- Suy cho cùng, người tốt kẻ xấu giống nhau hết chị nhỉ?

- Sao hôm nay chị lại bỏ cặp kính màu hồng ra để nhìn đời thế?

- Thì chị cứ nhìn xã hội, nhìn con người đối xử với nhau là thấy thế mà.

- Tôi vẫn thấy người tốt và kẻ xấu khác nhau đấy chứ. Từ cách đi đứng, nói năng, ăn mặc, đối nhân xử tthế của người tốt đều đáng để ta phải học tập. Còn kẻ xấu có gì đáng để mình phải học tập đâu.

- Thì từ trước đến nay tôi vẫn nghĩ như thế, tôi còn nghĩ: Kể cả người xấu, ở họ cũng có một vài điểm tốt mà mình có thể học tập được. Chẳng qua vì cái xấu trong con người họ nhiều hơn cái tốt nên bị người đời cho là người xấu thôi.

- Thế sao hôm nay chị lại đánh đồng người tốt, kẻ xấu thế?

- Chả là hôm nọ tôi nhìn thấy một vị bác sĩ đáng kính nhận phong bì của người nhà bệnh nhân.

- Có chuyện đó hả chị?

- Thì sau khi thấy bác sĩ tận tính cứu chữa cho con mình, mồ hôi mồ kê nhễ nhại, mấy tiếng đồng hồ mới xong ca mổ, người nhà bệnh nhân động lòng cảm phục nên đã có chút quà gọi là cảm ơn bác sĩ. Vị bác sĩ nhất định không nhận nhưng người nhà bệnh nhân cũng nhất định không chịu. Cuối cùng vị bác sĩ đáng kính đành phải cho phong bì vào túi áo blu trắng trước sự chứng kiến của bao nhiêu người: "Thôi thì cũng là tấm chân tình của người nhà bệnh nhân mà." Vậy là chỉ trong chốc lát bác sĩ thành người xấu.

- Sao mọi người cứ nhìn sự vật bằng ánh mắt soi mói, ghẻ lạnh vậy, tôi thấy vị bác sĩ đó còn tốt hơn khối người khác đấy chị ạ. Có ông chưa làm được gì cho bệnh nhân đã cửa quyền, hách dịch, gợi ý để người nhà bệnh nhân đưa phong bì.

- Mà nghe đâu vị bác sĩ này đã cứu sống nhiều bệnh nhân nghèo không có tiền nhập viện và phương châm của ông là: "Thà bệnh viện nợ chứ nhất định không để bệnh nhân chết vì nghèo."

- Đấy, chị thấy chưa? Đừng nhìn cái việc "nhận phong bì" mà đánh giá sai một con người.

- Thì con người đa số luôn tìm lỗi của người khác trong con mắt của mình, chỉ có số ít người biết sửa mình thì luôn tìm thấy lỗi của mình trong con mắt người khác thôi.

- Có lẽ tôi già, lẩm cẩm rồi nên nhìn nhận mọi người, mọi việc sai bét hết cả.

- Thôi, chị không phải tự trách mình vậy đâu. Cốt là chị "khẩu xà tâm phật" là được. Mình cứ nhìn cái tốt của người mà lấy làm vui và nếu được thì chỉ ra cái xấu của người giúp họ sửa mình là làm việc tốt đấy chị ạ.

- Tôi thì nghĩ mình luôn nhìn mọi người bằng ánh mắt yêu thương, thân thiện sẽ thu được năng lượng tốt về cơ thể để sống khỏe và làm việc hiệu quả. Còn nếu cứ nhìn mọi người soi mói, chấp nhặt hay hằn học... chỉ tổ thu về mình năng lượng xấu vừa không tốt cho sức khỏe vừa không có hiệu quả trong công việc mà lại còn bị già và xấu đi nữa chứ.

- Giá như ai cũng nghĩ được như thế thì tốt biết mấy chị nhỉ!?

KTT

Hãy chơi cùng con!

  15 hay 30 phút bạn dành chơi cùng con mỗi ngày là 'thần dược' giúp trẻ phát triển trí tuệ và nhận thức.

Chơi cùng con không chỉ là cách bạn mang đến cho bé thông điệp: ‘mẹ yêu con và luôn sẵn sàng dành thời gian cho con.” mà còn mang lại nhiều lợi ích thiết thực.

Thời gian cha mẹ dành để chơi cùng con tỷ lệ thuận với sự phát triển trí tuệ và cải thiện hành vi của bé theo hướng tích cực. Một nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng những đứa trẻ mới biết đi được cha mẹ thường xuyên chuyện trò và chơi cùng có xu hướng bạo lực giảm, IQ tăng khi lớn lên.

Thời gian cha mẹ dành để chơi cùng con tỷ lệ thuận với sự phát triển trí tuệ và cải thiện hành vi của bé theo hướng tích cực. (Ảnh minh họa).

Nghiên cứu được tiến hành ở 129 trẻ mới biết đi. Các nhà nghiên cứu chia trẻ thành 4 nhóm. Trong 2 năm, 1 nhóm sẽ nhận được chơi đùa, trò chuyện và kích thích hàng ngày của cha mẹ; nhóm thứ hai chỉ được bổ sung sữa hàng ngày; nhóm thứ 3 vừa nhận được sự kích thích của cha mẹ vừa được bổ sung thêm sữa; nhóm thứ 4 không được cha mẹ chơi đùa và bổ sung thêm sữa.

Tiếp tục theo dõi quá trình phát triển, nhóm nghiên cứu nhận thấy đến năm 22 tuổi, những trẻ tham gia vào nghiên cứu được cha mẹ kích thích và chơi đùa hàng ngày khi còn nhỏ có chỉ số IQ cao hơn 6 điểm, giảm 65% nguy cơ bạo lực so với những trẻ không được cha mẹ khích lệ và chơi cùng khi nhỏ.
Mặt khác, chơi cùng con cũng là khoảng thời gian thư giãn để cha mẹ tách ra khỏi những toan tính công việc, lo âu hay căng thẳng. Trẻ sẽ bộc lộ tính cách cũng như cách giải quyết tình huống thông qua các trò chơi. Từ đó, bạn có thể hiểu hơn về con yêu của mình.

 Theo Eva

Cái tát của bố

- Sinh nhật lần thứ 15 của con trai tôi. Lần này vợ chồng tôi quyết định làm rôm rả hơn vì cháu vừa đỗ vào lớp 10 của một trường chuyên danh giá tại Hà Nội. Lân la lại gần hỏi xem con trai thích quà gì, tôi nhận được câu trả lời:

- Con cũng chẳng biết con thích gì. Tùy bố thôi ạ.

- Con không thích gì thật à? Điện thoại di động nhé? Hay là kim từ điển?

- Có cũng được mà không có cũng chẳng sao ạ. Con vẫn học Tiếng Anh tốt như thường.

Thấy con không mặn mà gì với quà tặng, tôi tỏ ra gần gũi:

- Hay con kể cho bố nghe một kỉ niệm mà con nhớ nhất về bố và bố cũng sẽ kể cho con nghe một kỉ niệm bố nhớ nhất về con nhé.

Im lặng một lúc con trai tôi rụt rè:

- Con có được nói thật không bố?

- Đương nhiên rồi, bố con ta phải thật lòng chứ.

- Thế thì con nói…Con nhớ nhất là lần bố tát con một cái thật đau. Năm ngón tay bố hằn lên má con cả mấy ngày sau đó.

Tôi ngớ người ra. Tôi nhớ chỉ đánh con một lần duy nhất lúc cháu lên 5 tuổi. Cháu nghịch và đánh vỡ bình nước nóng, may mà không bị bỏng. Lúc đó phần vì tôi đang bực chuyện mấy cậu nhân viên tắc trách, phần vì muốn con nhớ lần sau không nghịch dại. Đòn đau nhớ lâu, nó đã hằn in trong kí ức tuổi thơ của con trai tôi. Có lẽ vì vậy mà 10 năm qua cháu gần mẹ hơn, rất ít khi gần bố. Đôi khi tôi cứ nghĩ trẻ con nó thế, bé thì quấn mẹ, lớn lên rồi sẽ gần bố hơn, như hai người đàn ông với nhau. Thi thoảng thấy cu cậu đang vui vẻ với mẹ, bố lại gần hỏi han chuyện trường lớp, cháu trả lời bố đầy đủ như là báo cáo, rồi kiếm cớ đi chỗ khác.

Vợ chồng tôi, người tiến sĩ, người thạc sĩ lại tu nghiệp nước ngoài về, nên cứ nghĩ mình cư xử đúng đạo với con, ai ngờ tôi đã làm tổn thương cháu lớn đến vậy.

Tôi ôm vai con, thành thật tự đáy lòng:

- Bố xin lỗi con. Bố cũng có lúc sai. Rất may là con kịp thời nhắc nhở bố. Sau lần đánh con ấy, bố cũng ân hận là mình đã quá tay nhưng công việc, chuyện này chuyện kia cứ cuốn bố đi. Nhẽ ra bố phải xin lỗi con ngay từ lúc ấy.

Con trai không nhìn tôi mà ngó xuống mấy ngón chân đang di di trên nền nhà:

- Không sao đâu bố ạ. Đấy là… tại bố bảo con… nói thật!

- Con nói thật là đúng và bố phải cảm ơn vì điều đó. Người lớn cũng có lỗi chứ. Thôi từ nay bố con mình hòa giải nhé?

Tôi nói và chìa tay phải ra. Con trai đấm vào lòng bàn tay tôi giống y như hành động cháu hay làm với anh trai của mình.

Câu chuyện của con trai tôi khiến tôi trăn trở. Thật may là cháu đã nói ra nếu không không biết nó còn bị tổn thương đến bao giờ? Tôi nhớ lại ngày tôi còn nhỏ. Cha mẹ tôi có những 6 người con, gia đình lại khó khăn nhưng bố tôi có cách dạy con rất riêng, chẳng bao giờ chúng tôi bị bố đánh mà vẫn rất ngoan ngoãn và nề nếp.

Tôi là con cả, bố có lần đã nhắc nhở tôi: “Con là anh cả, phải ngoan ngoãn để làm gương cho các em”. Nhưng vốn hiếu động, và nghịch ngợm, tôi chẳng để tâm đến lời bố nói.

Quê tôi có con sông rộng và một cái cầu bắc qua. Cứ chiều chiều tôi rủ mấy đứa bạn đứng từ trên cầu nhảy xuống, thi nhau bơi vào bờ. Nhiều người khi thấy chúng tôi đã cảnh báo về sự nguy hiểm vô cùng của trò chơi nhưng tôi bỏ ngoài tai. Một lần, thằng bạn của tôi suýt chết đuối. Biết chuyện bố gọi tôi về bắt quỳ xuống nghe giảng giải về sự nguy hiểm của trò nghịch dại. Sau đó bố hỏi: “Tội này đáng mấy roi?”. Tôi lí nhí: “Đáng 5  roi…”. Bố quát: “5 roi quá ít. Tội suýt gây chết người đang 10 roi. Đứng dậy ra bụi tre chặt roi về đây”. Dĩ nhiên là tôi sợ đòn đau nên cố chặt cái roi thật bé. Nhưng khi về bố tôi bẻ đi, nói là roi bé và bắt chặt roi khác to hơn. Đến lần thứ 3 bố tôi bảo: “Con đã thấy thấm thía sai lầm của mình chưa? Nếu thấm rồi thì 10 roi hôm nay bố cho nợ. Nếu còn tái diễn bố sẽ đánh gấp đôi”.

Đương nhiên là tôi thấm thía. Tôi đã thật sai lầm khi không học được cách dạy con của bố. Tôi đã sai lầm dù chỉ một lần nhưng đã làm tổn thương con trai tôi đến tận 10 năm.

Theo Dantri

Học cách giao tiếp với trẻ...

  - Khi nói chuyện với con, bạn nên tắt tivi, bỏ cuốn sách, tờ báo xuống và lắng nghe bé nói một cách chăm chú... 

Học cách giao tiếp tốt với trẻ cũng là một kỹ năng làm cha mẹ quan trọng. Dù con bạn mới chỉ chập chững biết đi hay đang ở tuổi mới lớn, cách giao tiếp chính là chìa khóa quan trọng để xây dựng sự tin tưởng ở trẻ. Hãy để trẻ biết rằng bạn quan tâm và sẵn sàng giúp khi bé cần.

Sau đây là những nguyên tắc cơn bản khi bạn trò chuyện với con:

- Tắt tivi và đặt tờ báo xuống khi bé muốn nói chuyện.

- Tránh nghe điện thoại khi trẻ có điều gì quan trọng muốn nói với bạn.

- Trừ khi những người khác thực sự quan trọng với cuộc nói chuyện, nếu không bạn nên nói chuyện riêng với con. Cách giáo tiếp tốt nhất giữa bạn và trẻ là khi không có người khác ở xung quanh.

- Khiến trẻ bối rối trước mặt nhiều sẽ chỉ dẫn đến sự tức giận và chống đối, chứ không phải là một cách giao tiếp.

- Đừng tỏ ra vượt xa hơn trẻ, bạn sẽ dễ dàng trò chuyện hơn khi đóng vai trò là một người bạn của con.

Hãy lắng nghe bé 'tâm sự'...

- Nếu bạn đang rất tức giận về hành vi cư xử của bé, thì bạn không nên thử nói chuyện với trẻ cho đến khi bạn bình tĩnh lại. Bởi vì lúc nóng giận bạn sẽ không thể khách quan. Tốt hơn hết, bạn hãy ngồi xuống và nói chuyện với con sau đó.

- Dù đang rất mệt mỏi, bạn cũng cần cố gắng để thể hiện rằng bạn đang lắng nghe con chăm chú. Việc lắng nghe tích cực là một việc khó và càng khó hơn khi tâm trí cũng như cơ thể bạn đã rất mệt mỏi.

- Lắng nghe chăm chú và lịch sự. Bạn đừng ngắt lời khi bé đang cố gắng kể về vấn đề của mình. Hãy tỏ ra lịch sự với trẻ như thể bạn sẽ là người bạn tốt nhất để con có thể chia sẻ.

- Đừng bao giờ hỏi tại sao, nhưng bạn hãy hỏi chuyện gì đã xảy ra.

- Hãy tiếp tục mạch nói của bạn với ngụ ý rằng “Con sẽ được nói khi mẹ (cha) đã nói xong” hoặc “Cha mẹ biết điều gì là tốt nhất cho con”, “Hãy làm như lời của cha mẹ và điều đó sẽ giúp giải quyết vấn đề”. Bạn nên hạn chế giảng giải và phê phán trẻ bởi vì điều đó thực sự không có hiệu quả để có cuộc trò chuyện cởi mở.

- Đừng sử dụng những từ ngữ làm bẽ mặt như ngu ngốc, lười biếng, câm hoặc nói với trẻ "Thật ngốc nghếch, điều đó chẳng có ý nghĩa một tý nào cả” hoặc “Con thì biết gì, con chỉ là một đứa trẻ”.

- Bạn hãy giúp đỡ con để tạo ra bước tiến quan trọng, hãy cho con thấy bạn chấp nhận chính bản thân trẻ, chứ không phải những gì mà trẻ đã làm được hoặc chưa làm được.

... vì có thể bạn sẽ nhận lại những điều tuyệt vời hơn là những lời nói...

- Tiếp tục mạch trò chuyện cởi mở bằng cách chấp nhận trẻ và đánh giá cao việc bé đã dũng cảm nói chuyện với bạn.

Trong quá trình trò chuyện, bạn có thể sử dụng những từ động viên và ca ngợi. Bạn cần cho trẻ thấy được tình yêu cũng như sự đánh giá cao của bạn. Hầu hết các bậc phụ huynh đều nhận ra rằng, việc luôn phải đưa ra những phản hồi tích cực khó hơn rất nhiều so với những phản hồi tiêu cực.

Bằng cách lựa chọn và sử dụng một trong những cách nói dưới đây hằng ngay khi nói với trẻ, bạn sẽ nhận thấy rằng, trẻ sẽ chú ý nhiều hơn đến những điều bạn nói và sẽ cố gắng để làm bạn hài lòng.

Bạn có thể nói với trẻ bằng một trong những từ sau: Đúng rồi, tốt, tuyệt vời, xuất sắc, mẹ rất tự hào về con, tốt hơn nhiều rồi, thật là một ý kiến thông mình, điều đó thật hoàn hảo, mẹ (ba) rất yêu con...

Ngoài bạn có thể thể hiện bằng hành động như: mỉm cười, gật đầu, đặt tay lên vai, nháy mắt, ra dấu hiệu hoặc cử trí đồng tình, chạm vào má, cười, cù, ôm trẻ thật chặt...

Bạn hãy nhớ rằng, luôn có nhân quả trong mọi hành vi bạn cư xử với con, sự nhạo báng sẽ khiến trẻ thấy xấu hổ, sự động viên sẽ khiến trẻ tự ti.

Theo Vnexpress/Childrendevelopment

'Oằn mình' gánh kỳ vọng của cha mẹ

                

    Ngày nay, khi điều kiện vật chất đủ đầy hơn, cha mẹ cũng ra sức đầu tư cho con cái với mong muốn chúng trở thành những đứa trẻ xuất sắc toàn diện. Buộc trẻ học ngày học đêm

Trẻ không phải động tay động chân vào việc gì, thậm chí cắt xén của trẻ cả những buổi sinh hoạt ngoại khóa để trẻ “chuyên tâm” học hành là những điều thường thấy ở một số gia đình.

Chị Hương nhà ở Q.Tân Bình, TP.HCM có cậu con trai 12 tuổi. Duy là một đứa trẻ thông minh, nhanh nhẹn, hoạt bát. Gia đình khá giả nên từ bé Duy đã được mẹ cho học thêm ở một “lò luyện” nổi tiếng. Học bán trú ở trường cả ngày, buổi tối lịch học của cậu bé dày đặc: nào là học thêm toán, văn, ngoại ngữ… Ngày thứ bảy, chủ nhật cũng kín mít với thời khóa biểu học đàn, học võ…

Nhiệm vụ mẹ đặt ra cho Duy là phải luôn dẫn đầu lớp. Mỗi ngày đón Duy đi học về, câu đầu tiên mẹ hỏi là hôm nay con được mấy điểm, sao lại để thua điểm bạn Khoa, bạn Hà… Và dọc đường về là những lời cằn nhằn, trách móc của mẹ. Bị áp lực về điểm số và sợ mẹ buồn nên Duy luôn căng thẳng mỗi khi làm bài kiểm tra, vì thế kết quả ngày càng tệ hơn.

Áp lực dồn nén khiến cậu bé trở nên chán nản, buồn bã. Duy không còn hứng thú với việc học hành và tới trường. Cậu hời hợt với bạn bè, lơ là với người thân, chỉ còn thú vui duy nhất là nghe nhạc một mình. Thấy con luôn ủ rũ, chị Hương thật sự hốt hoảng. Lo sợ con bị mắc bệnh về tâm lý, chị đưa con đến gặp chuyên viên tư vấn thì mới hiểu ra rằng, con chị đang phải chịu đựng một áp lực quá lớn trong học tập. Áp lực nặng nề này lại rơi ngay vào thời điểm cậu bé bước vào tuổi dậy thì nên đã dẫn đến hiện tượng trầm cảm.

Vô cùng ân hận trước hậu quả xảy ra, chị phân trần: “Tôi nghĩ rằng thời buổi này phải học nhiều thì mới theo kịp bạn bè. Tôi cũng chỉ vì tương lai của cháu…”.

Bé Hân con anh Thành ở Q.Gò Vấp, TP.HCM năm nay chín tuổi, là một cô bé chăm chỉ và ngoan ngoãn. Ước mong con gái học giỏi luôn đau đáu trong lòng người cha. Hằng ngày, mỗi khi bé Hân đi học về, anh cho con tắm rửa ăn cơm tốc hành rồi bắt con ngồi vào bàn, kèm cặp chặt chẽ. Hết bài ở lớp rồi sang toán nâng cao, tiếp tục là đọc thêm văn mẫu… Vốn là người không kiên nhẫn, mỗi khi gặp bài toán khó, con gái giải không được, anh Thành lại nóng nảy quát tháo. Và cũng không ít lần, không kiềm chế được, anh cốc đầu con và quát: “Sao mà dốt thế!”.

                     Trẻ cần có thời gian để vui chơi và phát triển nhân cách. (Ảnh minh họa).

Tiếng la mắng của cha, rồi tiếng khóc ấm ức của con cứ vang lên ngày này qua ngày khác. Vợ anh rất xót con, nhưng khuyên nhủ thế nào cũng không được. Cho đến một ngày, phát hiện bé Hân mắc căn bệnh nan y, việc học gián đoạn. Vợ chồng anh Thành phải đưa bé đi chữa trị khắp nơi, bé phải trải qua những cuộc phẫu thuật đầy cam go, đau đớn. Không còn những buổi tối cha con ngồi học cùng mà nước mắt nhòe trang giấy nữa, thay vào đó, anh dành thời gian trò chuyện, vui chơi cùng con… Bé Hân mau chóng học đuổi bạn bè và vẫn đạt kết quả tốt trong học tập. Anh thừa nhận: “Tôi đã sai lầm khi quá kỳ vọng con sẽ là một đứa bé xuất sắc. Tôi thật có lỗi với con".

Trong cuộc sống hiện đại, chúng ta bắt gặp không ít những ông bố bà mẹ quá kỳ vọng vào con, giao trọng trách buộc trẻ phải học thật giỏi. Thậm chí, có những gia đình mà cả cha mẹ và con đều bị stress vì việc học của trẻ. Những thành tích mà ngày xưa cha mẹ không đạt được hoặc không có cơ hội để thực hiện thì bây giờ lại ép trẻ thực hiện. Trẻ vừa phải nuôi dưỡng ước mơ của chính bản thân mình, lại vừa phải gánh trọng trách này.

Những trẻ có tố chất thông minh, nhanh nhẹn sẽ dễ làm hài lòng cha mẹ. Còn những trẻ tiếp thu chậm, không nhạy bén thì việc ép học quá mức sẽ khiến trẻ căng thẳng, thậm chí đau khổ, buồn bã vì đã làm cha mẹ thất vọng. Không những bị đánh mất tuổi thơ, áp lực này vô tình sẽ chồng lên áp lực kia, dẫn đến việc trẻ không còn hứng thú với mọi điều xung quanh.

Cá biệt, cũng có những đứa trẻ được cha mẹ “nhồi sọ” từ nhỏ nên quá mê học, khao khát đạt thành tích trong việc học tới mức không quan tâm đến vấn đề nào khác. Trong một chuyên đề do Hội quán Các bà mẹ tại TP.HCM tổ chức, chị Hồng, một phụ huynh ở Q.7 vô cùng lo lắng khi nói chuyện với chuyên viên tâm lý: “Ngày xưa, tôi rất kỳ vọng vào việc học của con. Tôi đã hãnh diện khi con mình có ý thức tự giác trong học tập và luôn đạt thành tích cao nhất lớp.

Càng lớn, cháu càng mê học hơn. Chỉ có điều, trước kia, cháu sống tình cảm và rất đáng yêu, mỗi lần đến sinh nhật cha, mẹ hoặc em gái, cháu không quên vẽ những bức tranh dễ thương hoặc tự tay cắt những bông hoa xinh xắn để làm quà tặng, còn bây giờ cháu không quan tâm hay nhớ đến sinh nhật của ai cả mà chỉ chúi đầu vào học…”

Vẫn biết rằng khao khát con cái học giỏi và thành đạt của các bậc cha mẹ là chính đáng, tuy nhiên, mỗi đứa trẻ có một khả năng tư duy khác nhau, điều quan trọng là chúng ta cần tạo môi trường để cho trẻ phát triển đúng khả năng của mình. Ngoài việc học, trẻ cần có thời gian để vui chơi và phát triển nhân cách. Khuyến khích trẻ học là việc nên làm, nhưng hãy để trẻ cân bằng giữa học và chơi, ngoài ra, trẻ cần có ý thức tham gia lao động, sống chan hòa, cởi mở với mọi người xung quanh.

Trẻ có thành công và hạnh phúc trong tương lai hay không phụ thuộc nhiều vào chỉ số cảm xúc ở trẻ hơn là chỉ số thông minh. Vì thế, bồi dưỡng trẻ thế nào cho đúng cách, phù hợp với năng lực và trí tuệ của trẻ để không tạo áp lực căng thẳng, khiến trẻ trở nên bi quan và chán học là điều mà các bậc cha mẹ cần quan tâm.  

Theo Eva